‘Weg met de Afsluitdijk?’, ontwerpend onderzoek naar een duurzame delta

Met de komst van de Afsluitdijk in 1932 werd de gevaarlijke Zuiderzee getemd. Naast veiligheid bracht het ook veel veranderingen op het gebied van flora en fauna. Het is nu 2014. Zouden we dezelfde Afsluitdijk hebben geplaatst met de kennis die we nu hebben over de effecten? En hoe ziet de toekomst er uit? Krijgen het water en de natuur meer ruimte en hoe gaan we dan om met veiligheid?
In samenwerking met Jorryt Braaksma is een onderzoek gedaan waarbij wij een utopisch toekomstbeeld schetsen van de enorme potentie van het IJsselmeergebied. Uitgangspunt van het ontwerpend onderzoek is dat het IJsselmeer en Markermeer weer in open verbinding komen te staan met de zee.

Dit leidde tot een alternatief Deltaplan met ruimte voor nieuwe landschappen, ideeën en innovaties. Het door de zee gevormde landschap krijgt zijn ziel terug. Zalmen zwemmen weer vanaf zee via de Rijndelta naar hun oude paaiplaatsen stroomopwaarts en er ontstaat een uniek brakwater-ecotoop van internationale waarde. De steeds meer naar het achterland gekeerde Zuiderzeesteden richten zich weer naar zee en Almere en Lelystad krijgen een enorme impuls door de spectaculaire ligging aan een dynamische binnenzee. En bovenal biedt de getijdendynamiek de mogelijkheid om een wegzakkend landschap opnieuw te laten groeien. In het ontwerp wordt de teruggekeerde dynamiek op verschillende manieren ingezet om de Nederlandse kust op een natuurlijke manier te laten groeien. Daarbij is onderzocht hoe na het openen van de Afsluitdijk en de Houtribdijk de teruggekeerde dynamiek kan worden ingezet voor het op een natuurlijke manier laten groeien van de kustverdediging. Zodat de Nederlandse delta ook op de zeer lange termijn duurzaam en veilig blijft.

Het onderzoek is mogelijk gemaakt door een talentontwikkeling-subsidie van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, en ondersteund door een klankbordgroep gevormd door Erik van Slobbe (onderzoeker Alterra & WUR), Bert van der Valk (geoloog Deltares) en Norbert Dankers (estuariën ecoloog Dankers Coastal Zone Management). Daarnaast is het project voorzien van advies en onderzoek door Mick van der Wegen en Ali Dastgheib (onderzoekers Unesco Institute for Water Education).

Tentoonstelling in Nieuw Land, Lelystad
Het eindresultaat van het ontwerpend onderzoek wordt 14 maart t/m 9 juni 2014 tentoongesteld in Nieuw Land, een in Lelystad gevestigd museum, archief en studiecentrum over de geschiedenis van Flevoland.

Download het rapport: ‘Weg met de Afsluitdijk?, ontwerpend onderzoek naar een duurzame delta’.