Station Uithof, Utrecht

In het kader van BNA onderzoek is een ontwerpend onderzoek verricht naar de omgeving van de A27 in Utrecht Oost, door een team bestaande uit VenhoevenCS, Sweco, René Kuiken Urbanism en Martijn Al Landschapsarchitect.

Utrecht Oost is een unieke snelweglocatie met in principe een maximale bereikbaarheid voor de auto. Dit betekent echter veel ruimte voor parkeren, grote infrabundels en vandaag de dag files in de spits. Ook heeft dit geleid tot een niet erg kwalitatief hoogstaande openbare ruimte en kan je spreken van een minimale bereikbaarheid voor de voetganger. In onze visie zet Utrecht Oost maximaal in op het aantrekken van voetgangers en fietsers. Om dit te bereiken wordt ingezet op multi-modale bereikbaarheid, een aantrekkelijk campus-milieu en goede verbindingen met het omliggende landschap.

Utrecht Oost: Bereikbare gezonde stad
De potentie van Utrecht Oost is groot. Het is het deel van de stad Utrecht, de snelst groeiende stad van Nederland, waar de groei doormiddel van inbreiding goed opgevangen kan worden. Tevens is het, met onder andere de Uithof, de motor van de kenniseconomie van Utrecht. De prognose van het aantal reizigers van en naar dit gebied is enorm. Tot 2030 zou er sprake zijn van een verdrievoudiging van het aantal reizigers. Veel reizigers worden nu met enorme bussen dwars door de stad vervoerd. Vanaf 2018 zal een aanzienlijk deel van deze bezoekers met de sneltram (Uithoflijn van Utrecht Centraal- Uithof) gaan. Dit zal een hele verbetering zijn maar helaas is al voorspeld dat de Uithoflijn hoogstwaarschijnlijk binnen 12 jaar aan z’n maximale capaciteit zal zitten. Gesteld kan worden dat de grootste bedreiging voor Utrecht Oost de bereikbaarheid is.

Multimodale bereikbaarheid en ketenmobiliteit verbeteren
Multimodale bereikbaarheid van Utrecht Science Park is een belangrijke voorwaarde om het gebied als campus tot bloei te laten komen. Dat betekent betere en snellere OV verbindingen, meer capaciteit voor grote reizigersstromen, goede regionale fietsverbindingen, beperking van autoverkeer vanaf de A27 en A28 en een tweede P+R voorziening. Grote massa’s fietsen en fietssnelwegen op de campus moeten daarbij vermeden worden om te voorkomen dat zij de cruciale voetgangersgebieden verstoren. Door auto- en fietsverkeer ter plaatse van de P+R’s op te vangen en uitsluitend tram, recreatief fietsverkeer en logistieke diensten op de campus toe te laten komen parkeerterreinen en fietsenstallingen vrij voor verdichting, ontstaat ruimte voor voetgangers en een aantrekkelijk campusmilieu met grote voordelen voor het klimaat van kennisdeling en ontwikkeling.
Wij willen de ontsluiting van Utrecht Oost structureel verbeteren met een nieuwe regionale lightrailverbinding tussen Woerden, Utrecht Oost en Amersfoort met een lightrailstation bij de Uithof. De huidige Uithoflijn zal snel vol zitten en de geplande tweede tramlijn door het centrum van Utrecht heeft te weinig snelheid en capaciteit. Uithoflijn en tramlijn zijn bovendien afhankelijk van Utrecht Centraal dat nu al zwaar belast wordt. Een extra lightrail verbinding voor de regio en de Uithof zorgt er ook voor dat de Uithoflijn en de noordelijke tramlijn door het centrum meer waarde voor de stad krijgen omdat zij meer als stoppende stadstrams kunnen worden ingezet.

Voetgangers, verdichting en fijnmazigheid goed voor campusmilieu
Een verdere uitbreiding van het USP leidt zonder slimme planning tot slechtere bereikbaarheid, meer auto’s en driedubbel-gelede bussen en spontane fietscolonnes die samen het campusmilieu ondermijnen. Het gebied heeft nu al veel slecht benutte ruimte in de vorm van parkeerterreinen en extreem brede wegprofielen zoals bij de A28, de Archimedeslaan en de Waterlinieweg die onaantrekkelijk zijn voor voetgangers. Dankzij de nieuwe lightrail verbinding en een 2e P+R kunnen wegen versmald en aantrekkelijk gemaakt worden voor voetgangers en recreatieve fietsers en ontstaat ruimte voor aantrekkelijke openbare ruimte en verbetering van langzaam verkeersnetwerken en nieuw gemengd programma in Utrecht Oost.
Het nieuwe station en de P&R genereren voetgangersstromen die bijdragen aan het campusmilieu, de levensvatbaarheid van voorzieningen, de levendigheid en de sociale veiligheid in het gebied. Een langzaamverkeersboulevard op de plaats van de Archimedeslaan verbindt de Uithof met Rijnsweerd en voert de voetgangers op een aantrekkelijke manier door het gebied. Dit wordt een aantrekkelijke route met winkels, restaurants, bars, terrassen, musea, conferentieruimtes en veel ruimte voor ontspanning. Dit is de kern van de campus waar vriendschappen en informele uitwisseling van kennis tussen verschillende faculteiten, onderzoek en onderwijs, start-ups en durfinvesteerders gestimuleerd worden. Om deze verbinding optimaal te laten functioneren moet de Archimedeslaan over het pootje van de A28 kruisen. Dat is omgekeerd ten opzichte van de huidige ongelijkvloerse kruising die daarom moet worden aangepast

Groene netwerken, erfgoed, sport en recreatie
Er is veel groen in Utrecht Oost, maar het is ook erg versnipperd. Dit is nadelig voor de leefkwaliteit van mensen en de biodiversiteit in stad en omgeving. Daarom willen wij de grote hoeveelheid sport en recreatiegebieden, de forten van de Waterlinie, de Kromme Rijn en Amelisweerd verbeteren en onderling verbinden tot een samenhangend groen blauw netwerk dat de verbinding vormt tussen de binnenstad en de bijzondere landschappen aan de oostzijde van Utrecht.

Opdrachtgever: Gemeente Utrecht, BNA Onderzoek
Opdracht: Ontwerpstudie Snelweg & Stad
Ontwerpteam: Ton Venhoeven (VenhoevenCS), Niels Heeres & Ron Linschoten (Sweco), René Kuiken Urbanism en Martijn Al Landschapsarchitect